ارزیابی اثرات بنیادگرایی افراطی در خاورمیانه بر مناسبات امنیتی نظام بین الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه روابط بین الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

چکیده

پدیدة بنیادگرایی در جهان اسلام پدیده‌ای، غالب و فراگیر در میان خود مسلمانان نیست. با این‌همه، در مورد زمینه‌های بنیادگرایی و سلفیه می‌توان به یک عامل اصلی مواجهه با تمدن غرب و مدرنیته و عوامل محلی مانند نبود مردم‌سالاری، تحصیلات متعارف دینی و اوج گرفتن باورهای دینی در برخی جوامع اشاره نمود. چراکه مدرنیته با ایجاد تحول در نقش دین در زندگی فردی و اجتماعی، بحران‌های متعدد هویتی و اجتماعی را برای جوامع سنتی مسلمان ایجاد نموده و اثرات دامنه دار و بنیادی بر روابط میان بازیگران جهانی برجای گذارده است. اکنون این پرسش اصلی به میان می‌آید که رشد بنیادگرایی افراطی در خاورمیانه چه اثراتی بر مناسبات امنیتی نظام بین الملل دارد؟ به نظر میرسد، که بنیادگرایی افراطی، به عنوان یک مگاترند که جهان را به اقلیت حق و اکثریت کفر تقسیم می کند و جنگ و یا به اصطلاح جهاد با جبهه کفر را واجب می داند قادر است امنیت جهانی را به خطر اندازد. بنابراین هدف اصلی براین‌پایه که به ارزیابی اثرات متغیر، بنیادگرایی افراطی در خاورمیانه بر مناسبات امنیت در نظام بین الملل بپردازد؛ لذا باتوجه به ارزیابی‌ها به این نتایج دسته یافته است که ﻧﻈﺎم ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ﭘﺴﺎﺟﻨﮓﺳﺮد و اﻓﺮاط ﮔﺮاﻳﻰ در اﺳﻼم ﺳﻴﺎﺳﻰ در راﺑﻄﻪ اى ﺳﺎزا و ﻗﻮام ﺑﺨﺸﻰ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ یکدیگر ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﺑﻪﮔﻮﻧﻪ اىﻛﻪ اﻓﺮاطﮔﺮاﻳﻰ وﻳﮋﮔﻰ ﻫﮋﻣﻮﻧﻴﻚ ﻧﻈﺎم ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ را ﻗﻮام ﻣﻰﺑﺨﺸﺪ و ﻣﺘﻘﺎﺑﻼً ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻋﺚ ﻫﻮﻳﺖﻳﺎﺑﻰ و ﺗﺸﺪﻳﺪ اﻓﺮاطﮔﺮاﻳﻰ ﻣﻰﺷﻮد.

کلیدواژه‌ها