تحلیلی بر عوامل مؤثر در تاب‌آوری جمهوری اسلامی ایران در برابر تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی (مورد مطالعه سال های 1385-1399)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

تاب‌آوری ملی یکی از مسائلی است که طی سال‌های اخیر توجهات بسیاری را به خود معطوف کرده است؛ اینکه نظام‌های سیاسی در برابر فشارهای بین‌المللی تا چه میزان و بر اساس چه شاخص‌هایی می‌توانند از خود مقاومت نشان دهند و اینکه چگونه می‌توانند به وضعیت تعادل سیستمی خود بازگردند یکی از دغدغه‌های پژوهشی محققان علوم سیاسی و روابط بین‌المللی بوده است. با عنایت به اعمال نظام پیچیده‌ای از تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران، این مقاله در پی بررسی عوامل مؤثر در تاب‌آوری ملی کشور در عرصه بین‌المللی است.

برای این منظور با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون به بررسی ادبیات موجود پرداخته و کلیه آثار موجود حسب سه شاخص میزان سنخیت و ارتباط موضوعی، اعتبار علمی نویسندگان، و نیز اعتبار علمی محل نشر مورد مطالعه و، 17 اثر پژوهشی از این بین انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت.

یافته‌های این پژوهش حکایت از آن دارد که مؤلفه‌های بنیادین تاب‌آوری ایران در برابر سازمان تحریم‌های بین‌المللی عبارتند از سه حوزه گفتمانی، اقدامات ایران و ویژگی‌های محیط نظام بین‌الملل. مدعای اصلی این پژوهش آن است که هر یک از یک این مؤلفه‌ها از جنبه‌های مقوم و سازنده و نیز کاهنده و مخرب بر تاب‌آوری ملی برخوردار هستند که می‌بایست با تأکید بر تقویت جنبه‌های مقوم همچون اصلاح سیاست‌های اقتصادی، تقویت حکمرانی خوب، تقویت قدرت بازدارندگی نظامی، تقویت سرمایه اجتماعی، تقویت گفتمان مقاومت، بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل و نیز تضعیف جنبه‌های کاهنده تاب‌آوری ملی همچون شیوع فساد در اقتصاد ملی، و قدرت ائتلاف‌سازی غرب علیه ایران تمرکز یابد.

کلیدواژه‌ها

ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران
دوره 5، شماره 5
مرداد 1401
صفحه 610-637

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار