جامعه شناسی سیاسی اقلیت مذهبی زرتشتی در عصر رضوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

2 گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی ،واحد مشهد،دانشگاه ازاد اسلامی،مشهد،ایران

10.30510/psi.2021.240628.1206

چکیده

بعد از سقوط ساسانیان تا برآمدن خلافت عباسی، تکاپوهای زرتشتیان به حفظ میراث و چند شورش سیاسی محدود می-شد. با آغاز خلافت عباسیان و با توجه به متوقف شدن فتوحات در مرزهای شرقی و غریی جهان اسلام، تلاش برای ساختن تمدنی جدید با الهام از مبانی اسلامی و میراث تمدن‌های باستانی در سطحی وسیع آغاز گردید. در این دوره که همزمان با عصر رضوی است و روایاتی از حضور و نقش پررنگ امام رضا (ع) در مناظرات و مباحث علمی وجود دارد، شاهد حضور و تکاپوهای علمی و فرهنگی فراوان زرتشتیان ایرانی می‌باشیم که به دلایل متعددی از جمله حمایت‌های خلیفه‌های عباسی و نقش پررنگ ایرانیان در دربار عباسی می‌باشد. پژوهش حاضر بر آن است با روش توصیفی -تحلیلی و با بهره‌گیری از گزارش‌های منابع تاریخی به بررسی چگونگی حضور و فعالیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زرتشتیان در عصر رضوی بپردازد. در پایان نتیجه گرفته شد زرتشتیان علی‌رغم افول قدرت سیاسی و مصائب مرتبط با آن، همچنان از لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور فعالی در عصر رضوی داشته‌اند. همچنین روایات و گزارش‌های از حضور زرتشتیان در جلسات و مناظرات از یک سو و نقش افکار و ایده‌ها و میراث علمی زرتشتیان در آثار تمدنی این دوره از سوی دیگر؛ نشان می‌دهد که در عصر رضوی و بخصوص در دوران خلافت مأمون و حضور در مرکز قدرت سیاسی بغداد و خراسان، زرتشتیان با توجه به فضای مباحثه و حمایت از تلاش‌های علمی و فرهنگی توانستند بخشی از میراث گذشته خویش را ثبت و به تمدن اسلامی انتقال دهند.

کلیدواژه‌ها