نقشِ خاندان‌های ابراهیمی (شیخیه)، وکیلی و نیروهای اجتماعی ـ مذهبی در تحولات کرمان(نمونه موردی: قیام دوم شال‌بافان 23-1322ق/1905-1904م)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی ، واحد کرمان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرمان، ایران

چکیده

در چارچوبِ سنخ‌هایِ محدودِ تحولات اجتماعی کرمان در آستانه جنبش مشروطه ‌خواهی، رقابت خاندان‌های ابراهیمی (شیخیه)، وکیلی و سایر گروه‌های اجتماعیِ تلاشی را بر سر احراز و یا تقویت پایگاه‌های اجتماعی ـ اقتصادی و بویژه، استحصالِ مَناصب متنوعِ دستگاه حکومتی در این ایالت کرمان بوجود آورد؛ که تضاد و تعارض بین آن ها ساحتِ سیاست این خطه را پررنگ‌تر نمود. در نتیجه، طبیعی بود که حکام و وابستگان به این طبقات، عموماً در پیِ بهره‌برداری از وضعیت متفرق و متلاطم موجود بوده و این روند به تحولات از پیش موجود متزلزل سیاسی شتاب فزاینده‌ای ببخشد. با توجه به اهمیت مسائل یاد شده، مسئله پژوهش حاضر عبارت است از اینکه: «زمینه‌ها و شالوده‌های اساسی قیام دوم شال‌بافان ذیلِ نقشِ خاندان‌ها و سایر گروه‌های مردمی تاثیرگذار چگونه بوده است؟ پرسش مذکور ما را به این فرضیه رهنمون می‌سازد که: با توجه به زمینه‌های تاریخی و اقتصادی موجود در ایالت کرمان و سایر ایالت ها، نارضایتی «طبقه شال‌باف» در کشمکش بین گروه‌های صاحب قدرت و نفوذ شتاب بیشتری گرفته و از دیگر سو، این واقعه به عنوانِ یک مناقشه اجتماعی، جامعه را در بسیاری از مسائل، تحتِ تاثیر قرار داد تا آنجاکه عناصر وابسته به قدرت، مسیر جریان های اجتماعی و حوادث را در راستای منافع دودمانی و فردی خود قرار دادند. تحقیق حاضر، از تبیین‌هایی روایی و عِلی سود جسته و داده‌ها نیز بر پایه منابع اولیه معتبر و منابع مطالعاتی محدود و موجود مرتبط جمع‌آوری شده است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار