تحلیل نقش سرمایه اجتماعی در شکل گیری حزب توده ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس(نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

10.30510/psi.2022.276412.1600

چکیده

حزب توده ایران از نماینده‌های قابل اعتنای مارکسیسم در ایران بود. حزب توده را در مهر 1320 و با مشاوره‌ای نزدیک با سفارت شوروی، 27 نفر از اعضای گروه پنجاه و سه نفر تشکیل دادند. عوامل زیادی از جمله تشکیلات منسجم، سلسله مراتب مطیع و تزریق مداوم آگاهی‌های حزبی به اعضا و کادرها، بازوهای مطبوعاتی قدرتمند، سردمداری جنبش‌های کارگری، نفوذ در میان تحصیل‌کرده‌ها، شعارهای جذاب متناسب با وضع موجود و زندگی زیر چتر حمایتی شوروی در سال‌های اشغال ایران، موفقیت حزب توده را برای تأثیرگذاری بر فضای سیاسی و اجتماعی ایران پشتیبانی می‌کرد. پشتیبانان اصلی حزب توده طبقه متوسط حقوق‌بگیر جامعه و همچنین طبقه کارگر شهری بودند. اگرچه حزب بر تمام اعضای طبقه متوسط به طور گسترده و چشمگیر نفوذ داشت، نفوذ آن در بین مهندسان، استادان دانشگاه و دانشجویان، روشنفکران، به ویژه نویسندگان، زنان دارای تحصیلات جدید و همچنین افسران ارتش، بسیار آشکار بود. با توجه به نفوذی که حزب توده در آغاز شکل‌گیری خود توانست در میان لایه‌های مختلف اجتماعی ایران پیدا کند این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که سرمایه اجتماعی چه نقشی در شکل‌گیری، گسترش و افول حزب توده داشته است.

کلیدواژه‌ها