نقش خوارج در توسعه و ترویج جریان تکفیری در جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

2 استادیار، گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

3 استادیار گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

چکیده

خوارج صدراسلام که در زمان خلافت امیرالمؤمنین علی(ع) سر برآوردند، با زیر پاگذاشتن لزوم تبعیت از اولوالأمر و توجه به ظاهر و باطن قرآن خودسرانه چارچوبی را تدوین کردند که در تناقض آشکار با نگاه جامع‌گرایانه اسلام قرار داشت و با جدا کردن مسیر خود از اکثریت جامعه به مبارزه علنی با امام علی(ع) روی آورده و عامل سوء استفاده‌های عمده فکری و عقیدتی در طول تاریخ شدند. امروزه گروه‌های تکفیری از قبیل طالبان، القاعده و داعش با استفاده از تفکرات خوارج بر حقانیت و درستی مبانی فکریشان تاکید دارند، دیگران را منحرف از دین اسلام دانسته و خود را مجاز به انجام هرگونه اقدامی در مقابل مسلمانان می‌دانند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره‌مندی از جریان شناسانه خوارج سعی کرده است فضاها، دال‌ها و عواملی که منجر به توسعه و ترویج جریان‌تکفیری در اسلام شده را موشکافی نماید تا توانسته باشد تبیین واقع-گرایانه‌ای از تشابهات و تفاوت‌های فکری و عملکردی خوارج با آنها ارائه دهد. مطابق نتایج این‌پژوهش، با حاکمیت خودمحوری و عقل‌گریزی، امکان توجیه هر اقدام غیرمنطقی امکانپذیر بوده و شرایط برای مقدس جلوه‌دادن آن فراهم می-گردد. هر دو گروه در بیان کلمه حق مشترکند اما اراده باطلی را تبلیغ می‌کنند. از مهمترین تشابهات میان گروه‌های خوارج و تفکیری می‌توان به تعصب در دین، مشرک و کافر شمردن مسلمانان، استدلال به ظاهر آیات و اجتناب از تدبر و تعقل، مبارزه با حکومت‌های مسلمان، کج فهمی و همراهی با دشمن دین اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار