واکاوی نه شرقی نه غربی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق‌علیه‌السلام

10.30510/psi.2024.269007.1485

چکیده

با پیروزی انقلاب اسلامی راهبرد جدیدی در سیاست خارجی ایران شکل گرفت که در مقایسه این راهبرد که در واقع به نام «نه شرقی نه غربی» مشهور گردید؛ به‌لحاظ بنیانی و تاریخی موازنه منفی، نظام بین‌الملل، گفتمان اسلام‌گرای انقلابی و روشنفکری جهان سوم به‌عنوان مهم‌ترین ریشه‌های این راهبرد بودند. راهبرد «نه شرقی نه غربی» البته دارای اصول مشخصی از قبیل استکبارستیزی، انقلابی بودن نیز است. از سوی دیگر با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دوران جدیدی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران آغاز شد که منجر به بروز تحولاتی در این راهبرد گردید. این مقاله تلاش می‌کند تا با بیان مراحل مختلف راهبردهای سیاست خارجی در ایران به چگونگی تکوین راهبرد «نه شرقی نه غربی» پرداخته و اصول اساسی آن را بیان دارد. از سوی دیگر سیر تحول این راهبرد را نیز مورد مطالعه قرار خواهد داد.سیاست خارجی یکی از مهم‌ترین موضوعات در هر ساختار سیاسی است. اهمیت سیاست خارجی آن‌چنان است که جان لاک زمانی که در مورد تفکیک قوا صحبت می‌کند سیاست خارجی را قوه‌ای مستقل از مقننه و مجریه معرفی می‌کند. (لاک، 1391) در دورانی که دولت‌ها با یکدیگر تعاملات گسترده‌ای دارند نقش سیاست خارجی نیز رو به فزونی است. در این دوران راهبردهای سیاست خارجی در توسعه اقتصادی و سیاسی هر دولتی نقشی اساسی ایفا می‌کند. مسلماً برای درک بهتر یک راهبرد لازم است که هم نظم بین‌المللی و هم نظم راهبردی که پیش‌ از این حاکم بوده است مطالعه و بررسی گردد

کلیدواژه‌ها