دفاع مشروع علیه گروه های تروریستی در سرزمین دولت خارجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی، گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم ایران.

2 دانشیار ،گروه حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

حقوقدانان به درستی مهمترین دستاورد منشور ملل متحد را «ممنوعیت توسل به زور» بر اساس ماده (4) 2 منشور می‌دانند. تنها استثناء پیش‌بینی شده در منشور، استفاده از زور به موجب ماده 51 در چارچوب «دفاع مشروع» است. در عین حال، برخی معتقدند که حقوق بین الملل عرفی نیز حق دفاع از خود را در برابر حمله قریب الوقوع به رسمیت می‌شناسد. پس از حادثه 11 سپتامبر و گسترش تهدید فرامرزی تروریسم، برخی از کشورها تلاش می‌کنند تا عنوان تروریست را برای گروه‌های مخالف خود اطلاق کنند و علیه این گروه‌ها حتی در خاک کشورهای دیگر به زور متوسل شوند. گروهی از حقوقدانان نظریه «دفاع مشروع پیشگیرانه» را در قالب تفسیری موسع از ماده 51 منشور برای مقابله با تهدید تروریستی غیر فوری ارائه کردند. سؤال این است که آیا با توجه به رویه و اصول و روش‌های تفسیر حقوقی می‌توان از این نظریه دفاع کرد؟ پاسخ این است که نظریات تفسیری این رویکرد حقوقی را تأیید نمی‌کند و رویه متحدی برای حمایت از این نظریه توسط دولت‌ها یا نهادهای بین المللی ایجاد نشده است؛ اما این ارزیابی به معنای نادیده گرفتن ضرورت ارائه راه حل قانونی برای مبارزه با تروریسم نیست. امکان دفاع مشروع علیه اقدامات تروریستی در سرزمین دولتی که حمایت مؤثر دارد قطعی است و در سرزمین دولتی که حمایت کلی دارد قابل دفاع است. همچنین با توجه به رویه شورای امنیت و برخی دولت ها دفاع مشروع علیه اقدامات تروریستی در سرزمین دولت پناه دهنده و یا در سرزمین دولت ناتوان با تردید کمی مواجه است.

کلیدواژه‌ها