تاثیر شوک های قیمت نفت بر نوسانات نرخ ارز کشورهای منتخب حوزه خلیج فارس (کاربرد مدل SVAR)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

2 دانشیار اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران،نویسنده مسئول

3 استادیار اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

10.30510/psi.2023.428441.4397

چکیده

مدت‌ها باور بر این بوده است که قیمت نفت بر اقتصاد تأثیرگذارست. در این راستا بررسی اثرات شوک‌های بازار نفت بر شاخص‌های اقتصاد کلان حائز اهمیت است. زیرا به سیاست‌گذاران در درک رابطة پیچیده و موردی بین بازار نفت و شاخص‌های اقتصادی کمک می‌کند. لذا هدف این مطالعه بررسی تاثیر شوک های عرضه و تقاضای نفت بر نرخ ارز کشورهای منتخب حوزه خلیج فارس بوده است. برای این منظور کشورهای عربستان، کویت، عراق و ایران برای دوره 2000 تا 2023 به صورت ماهانه و بر اساس مدل خودرگرسیو ساختاری (SVAR) مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که ضرایب شوک‌های عرضة نفت تنها در کشور عربستان معنی‌دار است و در سه کشور مورد مطالعه دیگر به لحاظ آماری معنی‌دار نیستند. ضرایب تاخیرها تنها در وقفه اول برای کشور عربستان به لحاظ آماری معنی‌دار بوده است برای سایر کشورها به لحاظ آماری معنی‌دار نیست. در مورد ضرایب شوک‌های تقاضای کل تاثیر معنی‌دار بر نوسانات نرخ ارز این کشورها ندارد. در مورد وقفه‌های شوک تقاضا به لحاظ آماری بی‌معنی است و تنها وقفه اول آن برای کشور کویت به لحاظ آماری معنی‌دار است. تاثیر شوک‌های تقاضای مختص نفت بر نوسانات نرخ ارز درمورد کویت معنی‌دار است. به صورت خاص، افزایش همزمان تقاضای مختص نفت (در بازة زمانی یک ماهه) باعث می‌شود ارزش ارز کویت در مقابل سبد ارزهای شرکای تجاری اصلی‌اش کاهش یابد. شوک تقاضای مختص نفت یک‌ماهه (وقفه‌ها) به لحاظ آماری برای همه کشورها بی‌معنی‌ است. این نتایج برخلاف یافته‌های معمول است که بهای نفت بر نرخ ارز این کشورها تاثیرگذارست. بنابراین با راهبرد صبر و مشاهده شاید بتوان از اثرات منفی مداخله شدید و قوی در بازار ارز خارجی اجتناب کرد. به‌ویژه در مواقعی که منبع شوک نامشخص است.

کلیدواژه‌ها