کاربرد نظریه کوانتوم در تحلیل جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی، گرایش جامعه شناسی سیاسی، گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

با تغییر پارادایم جامعه‎شناسی و ظهور کنشگران جدید درعرصه‌های فروملی، ملی و فراملی، الگوهای جدیدی همچون نظریه ‌کوانتوم برای تحلیل پدیده‌های اجتماعی مطرح شده که از ظرفیت توضیحِ منطق کنشگری‌های جدید برخوردارند. براساس علوم اجتماعی‌کوانتومی، رفتار کنشگر فروملی می‎تواند اثرگذاری بالایی در سطوح کلان داشته باشد و به ‎دلیل غیرجایگزیده بودن پدیده‌ها، این اثرگذاری تأثیرات دومینو شکلی ایجاد کند. دراین مقاله، از روش کوانتومی به عنوان رویکردی فرارشته‎ای و تلفیقی از روش‌شناسی توصیفی-تفهمی-گفتمانی، برای تحلیل وضعیت جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران بهره‌برداری شد و این سئوال مطرح شد که بر اساس نظریه‌کوانتوم، جامعه‌مدنی در جمهوری اسلامی در چه وضعیتی قرار دارد؟ با تحلیل کوانتومی، نشان داده شد که تحت تأثیر «ابزارهای نوین ارتباطی، ارتباطات شبکه‌ای، خاصیت غیرجایگزیدگی، عدم‌قطعیت و درهم تنیدگی»، سطح بازیگریِ کنشگران فروملی و ملی، نوسانات بسیاری را تجربه ‌کرده است. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که این وضعیت، به معنای تحقق جامعه ‎مدنی مشارکتی نیست؛ بلکه نوعی «جهش‌کوانتومی» اجتماعی درحال وقوع است‌که همانند تأثیرات «جهش ژنتیکی»، می‌تواند تبعات ناخوسته‌ای به جامعه تحمیل‌کند و در کوتاه‌مدت، وضعیت «بی‌هنجاری»، و درمیان‌مدت، فرو ریزش اجتماعی را به‌دنبال داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


-        بشیریه، حسین (1381)، دیباچهای بر جامعه شناسی سیاسی ایران دوره جمهوری اسلامی، چاپ اول، تهران: نشر نگاه معاصر
-        سبحانی، جعفر (1367)، فروغ ابدیت، چاپ چهارم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی
-        کراپر، واچ (1387)، فیزیک­دانان بزرگ، ترجمه محمدعلی جعفری، چاپ اول، تهران: نشر اختران
-        منصوری، علیرضا (1396)، مبانی فلسفی مکانیک کوانتوم، چاپ دوم، تهران: نشر نی
 
-        امین، سیدحسن (1376)، «تعریف و پیشینه جامعه مدنی»، کیهان اندیشه، شماره 76، صص 61 - 47
-        سپهر، مسعود (1377)، «مؤلفه­های جامعه مدنی ایران»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، بهار، شماره 5، صص 75 - 69
-        سردارنیا، خلیل­الله (1388)، «اثر سرمایه اجتماعی بر حکمرانی خوب»، مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، فروردین و اردیبهشت، سال بیست و سوم، شماره 260 - 259، صص 145 - 132
-        محمودی­کیا، محمد (1396)، «سیاست کوانتومی؛ کاربست نظریه کوانتوم در تحلیل پدیده­های سیاست­بین­الملل»، فصلنامه پژوهش­های روابط بین­الملل، دوره نخست، شماره 26، صص221 - 197
-        محمودی­کیا، محمد و قربانی شیخ­نشین، ارسلان (1397)، «جهانی شدن دین در مدل مکانیک کوانتومی سیاست بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل، سال یازدهم، شماره 43، صص  128 - 107
-        میرمحمدی، مهدی (1389)، «پویایی روش­شناسی در روابط بین­الملل و مطالعات امنیتی»، پژوهشکده مطالعات راهبردی، دوره 10، شماره 38، صص 696 - 669
 
-          Becker, Theodore, (1991), Quantum Politics: Applying Quantum Theory to Political Phenomena, New York, Praeger
-          Norris, Christopher, (2000), Quantum Theory and the Flight from Realism, London, Rutledge
-          Sheng, Andrew, (Online publication 2019), A New Bretton Woods Vision for a Global Green New Deal; Revitalizing the Spirit of Bretton Woods, 50 Perspectives on the Future of the Global Economic System, Bretton Woods Committee (https://www.brettonwoods.org/BW75/compendium-release)
-          Wendt, Alexander, (Online publication 2015), Quantum Mind and Social Science: Unifying Physical and Social Ontology, North America Ohio State, Cambridge University Press
-          Kazemi, Ali Asghar, (2015), “Quantum Politics New Methodological Perspective”, International Studies Journal(ISJ), No.45, Year 9, Summer, Vol. 12
-          Rabinowitz, Mario, (2008), “Is Quantum Mechanics Incompatible with Newton’s First Law?”, International Journal of Theoretical Physics, April, Vol. 47(4)
-          Smith, Reginald Donald, (1998), “Social Structures and Chaos Theory”, Sociological Research Online, Vol. 3, No. 1, Abstract (https://journals.sagepub.com/doi/10.5153/sro.113)
-          Walker, Rob B.J., (1991), “State Sovereignty and the Articulation of Political Space/Time”, Millennium, First Published, Vol. 20, Issue 3
-          The Research Center of Islamic Legislative Assembly, Last Visit, August 17, 2020
Financial Tribune, February 04, 2018, Last Visit, Sep 04, 2020
The Verge, Jon Porter, February 12, 2020, Last Visit, Sep 04, 2020
Shortform, Last Visit, Sep 07, 2020
IRNA, July 08 2019, Last Visit Sep 08 2020
-          https://www.irna.ir/news/83387679
-          ISNA, Dec 18 2019, Last Visit Sep 08 2020
-          https://www.isna.ir/news/98092720321/
-          Tabnak, Jan 25 2020, Last Visit Sep 08 2020
-          https://www.tabnak.ir/fa/news/954462
-          UNESCO, Last Visit Sep 08 2020
-          Statista, Amna Puri-Mirza, May 28, 2019, Last Visit, Sep 09, 2020
-          Oxford Bibliographies, Katharina E. Höne, Last Modified 27 April 2017, Last Visit Sep 9 2020
-          Finantial Times, John Thornhill, Sep 28 2018, Last Visit Sep 10 2020