تأثیر کارکرد احزاب سیاسی در تحقق الگوی حقوق بشر اسلامی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار رشته حقوق بین‌الملل دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

2 استادیار رشته‌حقوق‌بین‌الملل‌دانشگاه پیام نور،تهران،ایران

چکیده

احزاب سیاسی نقش مهمی در سیاست‌ورزی در دنیای معاصر بر عهده دارند. با توجه به اینکه، رسیدگی به مشکلات مختلف جامعه سیاسی و همچنین دستیابی به الگوهای مطلوب سیاسی و اجتماعی در هر جامعه‌ای نیازمند بهره‌گیری از ابزارهای مدرن است، احزاب سیاسی توانسته‌اند نقش مهمی در تحقق الگوی حقوق بشر اسلامی ایفا نمایند. با توجه به همین دغدغه، هدف این پژوهش بررسی نحوه ی اثرگذاری این احزاب بر توسعه و تحقق الگوی حقوق بشر اسلامی در ایران بوده است و بنابراین سؤالی که مطرح بوده این است که احزاب سیاسی از چه راه‌هایی می‌توانند باعث تحقق الگوی حقوق بشر اسلامی شوند؟ روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش حاضر، تفسیری از نوع کیفی بوده که شیوه گردآوری اطلاعات آن روش کتابخانه ای بوده است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که الگوی حقوق بشر اسلامی در زمینه‌های مختلفی از جمله توجه به حق تعیین سرنوشت، دفاع از قانون‌گرایی، اصل حق تعیین سرنوشت و مشارکت سیاسی، حق حیات و زندگی عزتمندانه و همچنین تربیت و پرورش نخبگان سیاسی، از احزاب بهره برده است. نتیجه و نمود عینی این اثربخشی نیز با توجه به اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قابل استخراج است چراکه حاکمیت ملت بر سرنوشت خویش، زندگی عزتمندانه، تربیت نخبگان سیاسی کارآمد و صالح و همچنین انتخاب مردم را به عنوان مصادیق حقوق بشری نیز پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها


الف: فارسی
قرآن کریم.
1 .نهج البلاغه، امام علی )ع(، گردآوری سید رضی، تهران: انتشارات بیناد نهج البلاغه.
2 .ابن قدامه، موفق الدین )1405 ق(، المغنی، بیروت، ج 9 ،داراحیاء التراث العربی.
3 .ابویعلی، محمد بن حسین )1421 ق(، االحکام السلطانیه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
4 .آلوسی، شهابالدین )1415 ق(، روح المعانی، ج 4 ،بیروت، دارالکتب العلمیه.
5 .بخارایـی زاده، سـید مهـدی )1397« ،)جایگاه احزاب در کشـورهای توسـعه یافته«. قانـون یار، 2(5 ،)277-294.
6 .بیهقی، احمد بن حسین )1414 ق(، سنن الکبری، مکه، مکتبه دار الباز.
7 .پور حسین, مهدی )1391 .)بغی و تمرد در حکومت اسلامی. قم : دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
8 .تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد )1410 .)غررالحکم و دررالکلم، سید مهدی رجایی، قم: دارالکتاب السلامی.
9 .چلبـی، فائقـه؛ ایزدی، رجب؛ هریسـی نژاد، کمال الدیـن، )1397« .)کارکرد احزاب سیاسـی در تنظیم روابـط قـوای حاکـم؛ مطالعه تطبیقـی نظام های انگلسـتان، آمریـکا و ایران«، پژوهشهـای راهبردی سیاست، )27)7.
10 .حیدر خانی، هابیل )1397« .)بررسی نقش سرمایه اجتماعی در پایبندی به فرهنگ شهروندی در بین شهروندان شهر کرمانشاه«، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 11 ،شماره 2 - شماره پیاپی 42.
11 .دوورژه موریس )1381 .)اصول علم سیاست، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: میزان. 
12 .رضایی، اسدالله )1386 .)کالبدشکافی احزاب سیاسی، تهران: آمه.
13 .روحی عباس )1381« .)نقش حاکمیت قانون در حمایت از حقوق بشر و تقویت آن«، پایان نامه مقطع دکترا، رشته حقوق گرایش بین الملل، دانشگاه آزاد واحد اصفهان – خوراسگان.
14 .ریچ ف. )1394 .)نهادها و سـازوکارهای منطق های حمایت از حقوق بشـر، ترجمه سید قاسم زمانی و دیگران، تهران: دانش.
15 .زمانی، قاسم. )1395 .)بیست ویک گفتار در حقوق بین الملل بشر، تهران: خرسندی.
16 .شـاه علی، احمدرضا، اسـدی، مهدی، سلیم بیگی، حمزه )1399« .)تحلیل مضمونی توسعه سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران«، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، سال سوم، شماره سوم.
17 .شعبانی، حسن )1393 .)مهارتهای آموزشی و پرورشی، تهران: سمت
18 .طباطبایی موتمنی، منوچهر. )1392 .)حقوق اداری تطبیقی حاکمیت قانون و دادرسی تطبیقی در چند کشور بزرگ، تهران: سمت.
19( ------- ،---------- .1375 .)آزادیهای عمومی و حقوق بشر، تهران: دانشگاه تهران.
20.طباطبایی، یزدی، سید محمدکاظم )1420 ق(. العروه الوثقی، ج4 ،قم، مؤسسه النشر السلامی.
21 .طباطبایی، سـید محمدحسـین )1392 .)تفسـیر المیزان، ترجمه سـید محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
22 .کلینی، محمد بن یعقوب )1369 .)الکافی، جلد 2 و 3 و 8 ،تهران، دارالکتاب السالمیه.
23 .گرجی ازندریانی علی اکبر )1391 .)آزادی های گروهی، تهران: مجد.
24 .محقق داماد، سید مصطفی )1383 .)قواعد فقه، تهران: علوم انسانی.
25 .معینـی آرانـی، مصطفی؛ محبی نیـا، جهانبخش؛ بخشایشـی اردسـتانی، احمد؛ جاللـی، کاظم)1400 .)»بررسی نقش آموزش های احزاب سیاسی در کارآمدسازی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر آموزش سیاسی«، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 15.
26 .مکارم شیرازی، ناصر )1389 .)تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب السلامی.
27 .موسوی خمینی، روح الله )1370 .)صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
28 .نجفـی، محمدجـواد، معصومی راد، رضا، شـهبازی، مظفرالدین )1399« .)بررسـی ارتباط بین سـرمایه اجتماعی و مشـارکت سیاسی در بین شهروندان شهر کرمانشاه«، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، سال سوم، شماره دوم.
29 .نوذری، حسینعلی )1381 .)احزاب سیاسی و نظام های حزبی، تهران: گستره.
30 .هاشمی سید محمد )1390 .)حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، تهران: میزان