جایگاه دادرسی شبه قضایی در قانون اساسی و سند تحول قضایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه ازاد اسلامی واحد بندر عباس

3 استادیار گزوه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس

چکیده

مراجع حل اختلاف، عنوان عامی است برای تمامی شوراها، کمیسیون ها، هیئت‌ها، دادسراها، دادگاه‌ها، دیوان‌ها و عناوین مشابه که به‌موجب قانون برای رسیدگی به جرائم، تخلفات، اختلافات و امور حسبی ایجادشده است. مراجع حل اختلاف به دو گروه « قضایی» و « غیر قضایی» ‌تقسیم می شوند؛ مراجع دسته اول که می‌توان عنوان دادگستری را بر آن‌ها نهاد، به اعتبار تشکیل در قوه قضاییه «مراجع قضایی» نام‌گذاری شده‌ و مقابل، «مراجع غیر قضایی» مراجع قانونی ای هستند که به اعتبار تشکیل آن‌ها در قوه‌ مقننه وقوه ‌مجریه، خارج از محاکم دادگستری‌ تشکیلات قوه قضائیه تشکیل‌شده‌اند و به اختلافاتی که قانون بر عهده آن‌ها قرار داده است رسیدگی می‌کنند.«بدیهی است آن دسته از مراجع غیر قضایی که به حل‌وفصل دعاوی و رفع اختلافات می‌پردازند مراجع شبه قضایی حقوقی هستند که این مراجع با نام های مختلفی، مراجع غیر دادگستری ، مراجع شبه قضایی و مراجع اختصاصی اداری  شناخته می‌شوند . ازجمله مهم‌ترین آن‌ها مرجع رسیدگی به تخلفات نظارتی و انتظامی، مراجع رسیدگی به اختلافات مالیاتی ، کمیسیون رسیدگی به اختلاف گمرکی ، کمیسیون رسیدگی به تخلفات ساختماتی …را می‌توان نام برد . رسیدگی سریع ،کم هزینگی و قضا زدایی را می‌توان ازجمله دلایل تأسیس و تشکیل مراجع غیرقضایی دانست. لازم به ذکر است روش پژوهش حاضر تفسیری- کیفی می باشد.

کلیدواژه‌ها