اعتبار امر قضاوت شده مراجع تحقیق و رسیدگی در امور کیفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 ‌دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

اعتبار امر قضاوت شده که منبعث از اصول قدیمی رسیدگی در نظام‌های قضایی مترقی می‌باشد، مبین توجه به اثراتی در فرایند رسیدگی و صدور حکم و اجرای مجازات است؛ از آن جمله می‌توان به منع مجازات مضاعف، قطعیت و حتمیت احکام و مجازات‌های موضوع حکم و نیز پایان یافتن فرایند رسیدگی در نقطه‌‌ای مشخص اشاره نمود؛ توجه به این اصل می‌تواند مبنایی برای عدالت قضایی، حمایت از حقوق متهم و شاکی داشته باشد؛ در قانون آیین دادرسی کیفری ایران، مبنایی برای شناسایی ارکان این اصل و تطبیق آن با موارد کاربردی و مبتلابه دادگاه‌‌‌ها دیده‌ نمی‌شود و از دیرباز تا به امروز، محاکم با تکیه بر اصول تبیین شده آیین دادرسی مدنی، نسبت به حل و فصل امور اقدام نموده‌اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.
به دلیل فقدان مقررات اختصاصی در خصوص اعتبار امر قضاوت شده، مبنای واحد برای تشخیص اینکه کدام پرونده با کدام احکام و طرفین دعوی مشمول اعتبار امر قضاوت شده گردیده یا نگردیده وجود ندارد. در نظام دادرسی کیفری ایران، تمسک به معیارهای سه گانه قانون آیین دادرسی مدنی در شناسایی شمول اعتبار امر قضاوت شده راهگشا نبوده و از سوی دیگر، یک مرحله‌‌ای نمودن رسیدگی ماهوی به جرایم مهم، موجب حکومت خارج از موعد اعتبار قضاوت شده در این گونه عناوین مجرمانه گردیده است و این امر مانع از دستیابی به عدالت قضایی برای طرفین دعوی که این امر عدم دستیابی به عدالت قضایی را موجب گردیده است.

کلیدواژه‌ها